Monday, February 1, 2010

K-Balen! Vicente “Enteng” Manansala (1910-1981)

Vicente “Enteng” Manansala (1910-1981)
Neng Joel Pabustan Mallari

Ing petsang Ineru 22, iyang aldo kebaytan ning metung karing pekabantug a pintor ning bangsa - Vicente Silva Manansala. Ninu mong makaganaka pa kaya? Ninu wari iya? Wapin pala baka ditak lamu o baka ala na.

Miparangalan ya bilang metung karing Pambangsang Alagad ning Kalalangan o National Artist kng Painting anyang banwang 1981, I Vicente Manansala metung ya karing pagmaragul ning bangsa na pasimunu ning istilung “cubism”. Metung ya karing kayanib ning Thirteen Moderns na penimunan nang Victorio C. Edades, at metung karing Big Three ning kimutang modernista, kayabe di Cesar Legaspi at H. R. Ocampo. I Apung Enteng, ing menatagan ketang grupung Neo-Realists kayabe I Romeo Tabuena at Anita Magsaysay-Ho. Iya ing megdevelop kng istilung gagamit “transparent cubism” nung nu dng obra na menasa papakit lang temang makipigura, sasalamin kng metung a balen at lokal a kapaligiran. Iya ing, makiburi kng istilu at paralan da ri Picasso at Cezanne, at manwala yang ing tutung legwan ning kalalangan ati ya kng dalan ning pamaglalang kareti.



I Apung Enteng bayit ya Balen Macabebe, Pampanga anyang banwang 1910. Iya ing kadwang pangane karing walung mikakapatad dang anak di Perfecto Q. Manansala at Engracia Silva. Kng idad a 15, megaral yang pamagpinta ketang pintor a Ramon Peralta kabang makipagobra ya bilang mamangawang karatula karing sine at miyaliwang pwestu Menila. Megaral ya kng School of Fine Arts ning University of the Philippines anyang 1926 at meyari ya anyang 1930. Tiglus na ing pamagral na kng lalam ning kasawpan ning UNESCO grant keta kng École de Beaux Arts ning Banff and Montreal, ning Canada anyang 1949, kabang kng sawup ning gubyernung Pransya, mika iskolarship ya naman kng École de Beaux Arts ning Paris anyang 1950. Ing pamagsane na emu keti meyari, anyang 1960, menikwa ya naman grant ibat kng Estados Unidos ban pagaralan ne ing paralan ning kalalangang “stained glass” kng New York. Makanyan munaman migsane ya kng Otis Art Institute anyang 1967, at tinanggap yang metung pang grant anyang 1970, mula kng bangsang Aleman, ban magaral kanita kng Zurich .

I Apung Enteng, megrobra ya bilang talagulis kng Philippines Herald at Liwayway at bilang layout artist para kng Photonews at Saturday Evening News Magazine karetang banwang 1930’s. At bayu pa iti mekikipagobra ya pang mangabayat anting piun kng metung a konstraksyon anyang gagawan de ing Angat Dam kng Rizal. Pelabas ne ing pekamumuna nang one-man show kng Manila Hotel anyang 1951, at makanyan yang meging propesor kng University of Santo Tomas School of Fine Arts mula 1951 angang 1958. Mitda ya inawa anyang 1981 keta kng Makati .

Dakal karing mangsanting nang obra dng sinikat at pigkagulwan da ring kolektor at kritiku ning kalalangang biswal. Kayabe keti ing antimo ing Bangkusay Seascape (1940); Banaklaot (1948); Madonna of the Slums (1950); Jeepneys (1951); Reclining Mother and Child (1967). Makanyan munanan, mekagawa yang dakal a myural antimo ing “Stations of the Cross” ning UP Diliman Chapel, Myural ning Philippine Heart Center, Fresco myural ning National Press Club. At nung parangal mu naman at gawad pamangilala bukud kng post-humous award na binye ra kaya anyang mate ya, dakal la dng e abilang a kagalalan na dng ikwa na, deti dng megsilbing katunayan nung makananu ya kakinang ing gelingan na kng adle ning kalalangan biswal – ing arte na sasalamin kng kabyasnan at kabilyan da ring Pilipinu kanitang panawun na.

Kng kasalungsungan, bukud pa kang meangubieng Apung Enteng, dakal na ring Kapampangan dng memanikwang galal bilang Pambangsang Alagad ning Kalalangan antimo di Francisca Reyes Aquino, Galo B. Ocampo, Bencab, Fernando H. Ocampo, pati di Manuel Conde, Virgilio Almario, FPJ at Carlo J. Caparas. I F.R.Aquino na tau San Miguel, Bulacan ing mekilala kanita kng dake ning terak, kabang di Galo Ocampo (ning Sta.Rita) at Benedicto “Bencab” Cabrera (ning Sasmuan/ Malabon) naman kalupa de kategorya I Manasala kng dane ning kalalangang biswal. I Virgilio “Rio Alma” Almario (ning San Miguel) naman kng dake ning literatura at Manuel Conde, Magno Jose "Carlo” Caparas parewung batukan noman kng pamagdirek pelikula, kabang I Fernando Poe, Jr. naman bilang metung karing mangagaling a aktor ning pelikulang Pilipinu. Anya nung I Manansala sinikat ya karing dakal nang obrang miki-istilung cubism, I Galo Ocampo naman ketang pamosu nang “Brown Madonna” at ketang disenyu nang “Seal of the Philippine President” na gagamitan da pang opisyal ngeni. I Bencab naman karing daramatiku nang kagulisan karing miyaliwang temang makipigura. I Almario bukud kng dalubasa ya kng masasabing wikang Filipinu, dakal ya kawatasan, kwentu at sanese dng mengapalimbag, kabang ing kabalen nang I F.Aquino naman ing mayap a talasalugsug karing miyayaliwang katutubung terak dng Pilipinu kanita. Makanyan mu naman kari Conde, Caparas, at FPJ bukud kng mangagaling lang direktor karing pelikulang Pilipinu, ila dng memagpasikat karing palabas a atin temang maka-Pilipinu antimo dng seryeng “Panday” kanita na dinirek nang Caparas (na sinulat na pa ketang mumuna karing komiks) at lebasan na naman FPJ.

Nanupata, dakal a gelingan ing kasangkap na na ning aldoldong pamibiebie. Mupin, dakal karing gelingan a reti dng mengayambag na kanita manga na ngeni dng ena mapapansin. Antimo ing logo ning Ginebra San Miguel na ginulis na kanitang Fernando Amorsolo, metung a magaling a pintor ketang panawun na ing ala nang makabalu man o makaganaka maging karin mang dakal a talakainum at magpakalasing kng alak a iti. Anya masampat mung dng artista, pintor, at dakal a gogosa pa para kng ikalagu ning arte ning bangsa ing map mung miganakan o mipagmasusyan. Emu tutuknang kng mirinan lang parangal bilang Pambangsang Alagad ning Kalalangan nunge ing akit da ring memalen ing gewa ra, ing ulaga da reti at makananu lang mekasawup o makasawup para kng mayap a pamangabyayan at karangalan a abibye ra emu karing Kapampangan nunge pati na dng Pilipinu kng pangkabilugan. Makananu pa kaya nung dng aliwang pakakalulu mu pin mangayap at mangatinung artista, pintor, at dakal pa dng anga na ngeni dng e makikilala dng alang patugut munaman makakalingwan kng kilub ning aldoldo? Di Tang Aurelio Lobo, Pabs Rosas, Nick Cunan, Pablo Pineda, Frank Arcega, Leonardo Tulabut, Perfecto Mercado, Oskar Yabut, Eduardo Santuangco, Boy Mallari, at dakal pa…Lwid kopu. Gumulis, at magpinta tapa pu, dakpan tala pa pu kule dng miyaliwang kwentu ning pang-aldoldong bie. Ban emu dng kayanakan a pintor at talagulis dng kekong arinan inspirasyun nunge ing mabilug a memalen a Pilipinu.

Masayang aldo ning kebaytan nang kabalen Vicente Silva Manansala ning Balen Macabebe!
Makilakalatug pinggan ke pu!


VICENTE “ENTENG” SILVA MANANSALA

Research compilation by Joel Pabustan Mallari
Center for Kapampangan Studies
Holy Angel University , Angeles City

Vicente Silva Manansala (22 January 1910-22August 1981) was a Philippine cubist painter. Enteng as he was fondly called by his contemporaries is a Philippine modern painter known for popularizing Cubism. In 1981, he was posthumously recognized as one of the National Artists of the Philippines in Visual Arts. His signature style is based on Cubism, but rather than breaking down figures, shows them through transparent angular forms.
Enteng is the first Kapampangan to get a title National Artists of the Philippines , where the likes of his fellow kabalen visual artist followed suit, namely Galo Ocampo of Sta.Rita and, Bencab of Sasmuan.

Kapampangan background
Enteng was born in 1910 in Macabebe, Pampanga, the second of eight children. The year before he started college, he worked as a painter of movie posters. He married Hermengilda Diaz in 1937. He died in 1981 in Makati .

Scholarly education
He studied at the UP School of Fine Arts for 1926-1930 . He went abroad for further studies on a six-month UNESCO grant to Ecole de Beaux Arts in Banff and Montreal , Canada in 1949 and a nine-month French government scholarship to the Ecole de Beaux Arts, Paris in 1950. In 1960 he received a U.S. Dept. of State Specialist grant to study the making of stained glass in New York . He also took further studies at the Otis Art Institute in 1967. In 1970, he received a German grant and went to study in Zurich .

Vivid career
Enteng was a billboard painter and laborer at the Ipo Dam Construction in 1930. He also worked as a an illustrator in 1941 for the Cultural Office of the Japanese Occupational Government. In 1941 he won first Prize in UST’s National Art Exposition for "Pounding Rice". His first one-man show was in 1951, at the Manila Hotel. This was subsequently followed by 7 others. He became one of the Thirteen Moderns and with Hernando Ocampo and Cesar Legaspi formed the triumvirate of neo-realists.
Manansala taught at the UST School of Fine Arts from 1951-1958. He made numerous murals, including the fifteen stations of the Cross for. U.P.’s Church of the Holy Sacrifice; the mural in the Philippine Heart Center; and a fresco mural for the National Press Club.

His major works include:
• 1940 – Bangkusay Seascape
• 1948 – Banaklaot
• 1950 – Madonna of the Slums
• 1951 – Jeepneys
• 1967 – Reclining Mother and Child

He also painted several historical murals including:
• Stations of the Cross for UP Diliman Chapel
• Mural for Philippine Heart Center
• Fresco mural for the National Press Club

Prized achievements:
• 1941 – 1st Prize, National Art Exhibition, UST, for Pounding Rice
• 1950 – 1st Prize, Manila Grand Opera House Exhibition, for Barong-Barong #1
• 1950 – 1st Prize, Art Association of the Philippines First Annual Art Competition, for Banaklaot
• 1951 First Prize, Republic Exposition
• 1951-58 Professor, UST School of Fine Arts
• 1953 – 2nd Prize, Art Association of the Philippines, for Kahig (Scratch)
• 1955 – 2nd Prize, Art Association of the Philippines, for Fish Vendors
• 1955 – 3rd Prize, Art Association of the Philippines, for Best-Served, Well-Gained
• 1957 – Outstanding UP Alumnus
• 1962 – 2nd Prize, Art Association of the Philippines, for Give Us This Day
• 1962 – Best in Show, Art Association of the Philippines, for Give Us This Day
• 1963 – Republic Cultural Heritage Award
• 1970 – Patnubay ng Sining at Kalinangan Award, from the City of Manila

Enteng’s Timeline
• 1910 Born the second of eight children Jan 22 in Macabebe, Pampanga
• 1925 Worked at a Manila painting shop doing movie posters; First oil painting
• 1926-30 UP School of Fine Arts
• 1930 Billboard painter and laborer in the Ipo Dam Construction
• 1937 Married Hermenigilda Diaz
• 1934 Worked as a mess boy aboard the English ship Silver Palm
• 1941 Illustrator, Cultural Office in local Hodobu, Japanese Occupational Government
• 1941 First Prize, National Art Exposition by UST for "Pounding Rice".
• 1949 UNESCO grant to study in Banff and Montreal , Canada
• 1950 First Prize, Art Association of the Philippines First Annual Art Competition for Banaklaot; Key synthesizer of Neo-Realism style
• 1950 French Government scholarship to study at the University of Paris
• 1951 First One man show at the Manila Hotel; seven others since
• 1951 First Prize, Republic Exposition
• 1951-58 Professor, U.S.T. School of Fine Arts
• 1957 Outstanding UP Alumnus Distinction
• 1960 U.S. Dept. of State Specialist grant to study stained glass techniques in New York
• 1963 Republic Heritage Award
• 1967 Otis Art Institute
• 1970 German grant to study in Zurich
• 1970 Araw ng Maynila Award
• 1981 Died in Makati
• 1981 Proclaimed NATIONAL ARTIST (posthumous)
• 1992 The World of Manansala- Metropolitan Museum of Manila

Selected references
Duldulao, Manuel. A Century of Realism in Philippine Art. Quezon City :Legacy Publishers, 1992.
http://iloko.tripod.com/Manansala/ Timeline of Manansala’s Life
http://www.ncca.gov.ph/about_cultarts/comarticles.php?artcl_Id=169 Hernandez, Eloisa P. “The American and Contemporary Traditions in Philippine Visual Arts.”
Duldulao, Manuel D. 1988 (revised edition of 1982 work). A Century of Realism in Philippine Art. Hong Kong : Toppan Printing Company and ORO BOOKS.
Duldulao, Manuel D. 1993. Twentieth Century Filipino Artists. Quezon City : Legacy Publishers.
Hofilena, Ramon, H. 1974. Manansala. Silay City . 24 p. monograph. 500 copies printed.
Paras-Perez, Rodolfo. 1972. From the collection of Dr. and Mrs. Guillermo
Damian: Manansala Landscape Watercolors. 20 p. Manila . 23 cm.
Paras-Perez, Rodolfo. 1995. Edades and the 13 moderns. (compiled with Belen Ponferrada and Victoria T. Herrera). Manila : National Commission for Culture and the Arts, Committee on Visual Arts. 85 p. 31 cm.

No comments:

Bale dugpanan/ Home

Ing mamulabug

Ing mamulabug
Tarebalak pangpang